Top 10 Tiến bộ vượt bậc nhất của y học thế giới năm 2016

Với mục tiêu bảo vệ sức khỏe và gia tăng tuổi thọ của nhân loại, các nhà khoa học và bác sĩ trên thế giới đã làm việc không ngừng nghỉ để mang đến những phương pháp trị liệu tối ưu nhất , góp phần giữ gìn sự sống cho mỗi bệnh nhân. Trong suốt hơn 10 năm đầu tiên của thế kỷ 21, thế giới đã ghi nhận nhiều công trình nghiên cứu y học mang tính đột phá và mang lại sự sống dài lâu cho nhiều người. Hôm nay, hãy cùng khám phá 10 tiến bộ vượt bậc nhất của y học thế giới năm 2016 vừa qua nhé.

Chữa khỏi hoàn toàn cho một bệnh nhân HIV

Đại dịch HIV/AIDS là một trong những căn bệnh thế kỷ mang lại vô tận nỗi ám ảnh cho nhân loại. Từ thời điểm có người nhiễm HIV đầu tiên được phát hiện ở Châu Phi cũng là lúc căn bệnh quái ác này cướp đi sinh mạng của hàng triệu người mỗi năm cho đến nay. Mỗi khi có một người nhiễm HIV cũng là “hồi chuông tử thần” cho một cái chết đau khổ được báo trước. Biết bao phương pháp và thuốc được nghiên cứu mỗi năm nhưng vẫn chưa có một cách trị liệu đặc hiệu nào được khám phá.

Tuy nhiên, năm 2016, một sự kiện y học chấn động toàn thế giới đã xảy ra và mở đầu cho niềm hy vọng chữa khỏi HIV trong tương lai không xa. Đó là kết quả nghiên cứu bất ngờ trong nhóm 50 bệnh nhân bị nhiễm bệnh AIDS được tiến hành bởi 5 trường đại học nổi tiếng nhất Anh quốc. Các bác sĩ đã tiêm một loại thuốc đặc trị tên Vorinostat vào máu của một người đàn ông 44 tuổi. Và sau thời gian tiêm vào, kết quả xét nghiệm máu cho thấy sự biến mất hoàn toàn của vi rút HIV trong cơ thể bệnh nhân. Tuy chỉ là bước khởi đầu trong toàn bộ liệu trình, chúng ta có quyền tin tưởng rằng không lâu nữa căn bệnh thế kỷ này sẽ không còn cơ hội hoành hành và cướp đi sinh mạng của nhân loại trong tương lai. 

Liệu pháp thể thực khuẩn

Sau một ca phẫu thực tim mạch, một ông cụ 80 tuổi tại Hoa Kỳ rơi vào tình trạng vô cùng nguy kịch khi các vi khuẩn kháng lại kháng sinh làm hoại tử phần ngực của ông. Trong lúc vô phương cứu chữa, một thủ thuật y tế với mục đích nhân đạo, làm giảm bớt đau đớn cho ông được thực hiện. Các bác sĩ đã tiêm vào cơ thể bệnh nhân 10.000.000 vi rút đặc hiệu – thể thực khuẩn OMKO1. Kết quả là kỳ tích thật sự đã xảy ra khi bệnh nhân bắt đầu thoát khỏi tình trạng hoại tử và vết thương có dấu hiệu hồi phục. Theo các nhà khoa học, nguyên tắc “lấy độc trị độc” được áp dụng khi cho phép các vi rút tấn công và giết chết các vi khuẩn kháng thuốc. Vào tháng 1/2016, câu chuyện đầy hi hữu này chính là một bằng chứng đầy hi vọng cho việc sử dụng liệu pháp thể thực khuẩn trong điều trị bệnh kháng kháng sinh trong vài thập kỷ tới.

Giải mã bí mật bệnh tiểu đường

Bí ẩn về nguyên nhân gây ra căn bệnh tiểu đường tuýp 1 – một loại bệnh mà tuyến tụy không thể hoặc tiết ra rất ít các chất Insulin, một loại chất cân bằng hệ đường huyết trong cơ thể. Căn bệnh nguy hiểm này là “sát thủ thầm lặng” gây ra các biến chứng nguy hiểm và nguy cơ tử vong cao bên cạnh các bệnh lý về tim mạch, đột quỵ và ung thư hiện nay. Trong suốt 20 năm dày công nghiên cứu, vào năm 2016, các nhà khoa học đã giải mã bí mật bệnh tiểu đường khi khám phá ra loại protein đặc trưng mang tên Tetraspanin – 7 – mắc xích quan trọng trong việc tìm hiểu nguyên nhân gây nên tiểu đường tuýp 1. Đây được xem là một đột phá quan trọng trong lĩnh vực nghiên cứu về bệnh lý tiểu đường và hứa hẹn những loại thuốc đặc trị hữu hiệu hơn sau này.

Thành công đưa thuốc vượt qua hàng rào máu não

Trong suốt 100 năm qua, thử thách khó khăn nhất trong điều trị các bệnh về não như: ung thư não, viêm cầu não, Alzheimer,… chính là hàng rào máu não – có thể hiểu là một loại rào cản tự nhiên để ngăn cản các thành phần khác đột nhập vào não ngoại trừ 4 chất cần thiết là: nước, glucose, oxy, axit amin. Chính vì thế, khi các bác sĩ muốn đưa thuốc trực tiếp vào não để chống lại khối u chẳng hạn thì sẽ gặp phải sự kiểm soát của hàng rào tự nhiên này.

Hiểu rõ được vấn đề cấp thiết trên cho nên các nhà khoa học đã không ngừng nghiên cứu và tìm ra một loại thuốc tối ưu có thể vượt qua được “hàng rào” này để đi vào não mà không gây tổn hại nó. Vào đầu tháng 4 – 2016, trên tạp chí The Journal of Clinical Investigation, một nhóm các nhà khoa học Mỹ từ đại học Cornell đã đột phá được thách thức trên khi chế tạo được loại thuốc mang tên Lexiscan – một loại thuốc có thể mở ra rào cản tự nhiên của não để hỗ trợ cho thuốc đi vào điều trị trong thời gian dài nhưng không gây tác dụng phụ. Dựa vào thành công này hứa hẹn mở ra tiến trình điều trị bệnh về não toàn diện và hiệu quả hơn.

Sử dụng trí tuệ nhân tạo để chữa bệnh

Vào tháng 10/2016, IBM Hoa Kỳ đã tạo nên sự đột phá mới trong việc kết hợp công nghệ siêu máy tính trong chẩn đoán y học. Họ đã thử nghiệm thành công việc chẩn đoán và hỗ trợ điều trị ung thư bằng cách sử dụng Watson – robot siêu thông minh trong công nghệ AI (trí tuệ nhân tạo). Cuộc thực nghiệm diễn ra ở 1000 bệnh nhân do các chuyên gia y học thuộc đại học bắc Carolina Mỹ thực hiện. Kết quả là 99 % trường hợp bệnh ung thư được robot Watson phân tích chính xác và đưa ra các phương án điều trị phù hợp, thậm chí có nhiều cách đặc hiệu mà các y bác sĩ chưa phát hiện được. Chắc hẳn rằng với sự tiến bộ thần tốc của công nghệ hiện nay, việc sử dụng trí tuệ nhân tạo để chữa bệnh toàn thế giới sẽ là một viễn cảnh phổ biến không xa.

Chấm dứt đại dịch Ebola

Ebola là tập hợp các chủng loại vi rút khác nhau, gây ra căn bệnh sốt xuất huyết ở người và các loài động vật bậc cao. Những người nhiễm dịch bệnh này có tỷ lệ tử vong cao từ 25 – 90 % tùy thuộc vào các biến chứng do mỗi loại vi rút gây ra. Ca bệnh đầu tiên được ghi nhận ở Guinea năm 2014 và sau đó lan rộng ra toàn bộ khu vực Tây Phi và Châu Âu, gây ra cái chết cho hơn 11.300 bệnh nhân và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe 18.500 người trên khắp thế giới theo thống kê của WHO (Tổ chức Y Tế Thế Giới). Nhưng đến giữa tháng 1/2016, nhờ vào nỗ lực hết mình của hệ thống y tế Tây Phi cùng các tổ chức y học phi chính phủ trên thế giới, WHO đã chính thức tuyên bố xóa sổ đại dịch Ebola đáng sợ này. Đây được xem là một thành tựu vĩ đại của y học thế giới trong năm 2016.

Loại bỏ khối u EFVPCT ra khỏi danh sách ung thư

Mỗi năm ở Mỹ, có khoảng 10.000 bệnh nhân được chẩn đoán là ung thư tuyến giáp dạng EFVPCT và phải tiến hành các phác đồ điều trị như: xạ trị hay cắt bỏ tuyến giáp. Tuy nhiên, vào năm 2016, trong cuộc họp y học thường niên của các bác sĩ nổi tiếng trên thế giới, họ đã quyết định loại bỏ khối u EFVPCT ra khỏi phân loại ung thư tuyến giáp bởi vì trường hợp này chỉ là các tế bào giống như ung thư được bao bọc bởi các mô xơ nhưng không có cơ hội phát triển và di căn sang các tế bào hay cơ quan khác. Theo như quyết định này, hàng chục ngàn bệnh nhân mắc khối u EFVPCT trên toàn thế giới có thể được đưa sang phác đồ điều trị bệnh thông thường và tránh khỏi cảm giác đau đớn khi trị liệu như một căn bệnh ung thư ác tính. 

Vắc xin phòng ung thư phổi

Ung thư phổi là loại ung thư phổ biến hiện nay và gây ra tình trạng tử vong rất cao cho những bệnh nhân mắc phải. Thật may mắn khi Trung Tâm Miễn Dịch Phân Tử của Cuba đã tìm ra được một loại vắc xin phòng ung thư phổi – CIMAvax. Từ 25 năm về trước, Trung Tâm  Hanava đã đưa ra liệu pháp phòng ngừa này nhưng mãi đến cuối năm 2016 thì FDA Hoa Kỳ mới chính thức chấp nhận việc thử nghiệm lâm sàng loại vắc xin này.

Theo các nhà khoa học, CIMAvax sẽ tạo ra cơ chế làm hệ miễn dịch ngăn chặn lại một loại protein cần thiết cho quá trình sinh trưởng của tế bào ung thư phổi, chính điều này sẽ giúp ngăn ngừa sự di căn của khối u và tăng khả năng sống lên rất cao cho bệnh nhân. Hiện nay, loại vắc xin thần kỳ này đang được tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện hơn và sẽ nhanh chóng được áp dụng rộng rãi trên thế giới.

Kỹ thuật chỉnh sửa gen người

Tháng 11/2016, các nhà khoa học Trung Quốc đã tuyên bố một phát minh vĩ đại trong việc sử dụng kỹ thuật chỉnh sửa gen người để điều trị tận gốc các gen lặn di truyền ung thư, ngay cả khi cơ thể phát bệnh và các căn bệnh di truyền quái ác khác. Họ đã tạo ra được một nhóm tế bào chuyên biệt có nhiệm vụ chỉnh sửa các thiếu sót của gen bằng kỹ thuật có tên CRISPR-Cas9.

Thực tế, cuộc thử nghiệm lâm sàng trên các bệnh nhân ung thư phổi đã chứng minh tiềm năng to lớn cho kỹ thuật vi diệu này. Đầu tiên, các nhà khoa học sẽ chỉnh sửa các tế bào miễn dịch bằng kỹ thuật CRISPR – Cas9 và sau đó tiêm lại cơ thể bệnh nhân. Kết quả là các tế bào mới này đóng vai trò như “cổ máy” truy lùng và tiêu diệt các khối u ác tính và bệnh ung thư có thể được loại bỏ hoàn toàn. Hi vọng kỹ thuật siêu việt này có thể thực hiện thành công trong cơ thể của các bệnh nhân ung thư trên toàn thế giới trong những năm sắp tới. 

Kỹ thuật mổ từ tính

Vào tháng 8/2016, công ty chuyên về y khoa của Mỹ – Lavita Magnetics đã thật sự mở ra một cuộc cách mạng mới trong y học khi phát minh ra kỹ thuật mổ từ tính và ứng dụng thành công trên bệnh nhân. Phương pháp này được thực hiện khi các bác sĩ sử dụng chiếc kẹp gắn thanh nam châm đặc biệt do Lavita Magnetics chế tạo để tiến hành mổ nội soi cho bệnh nhân. Với ưu điểm hạn chế sự đụng chạm dao kéo vào cơ thể và tính thẩm mỹ cao khi không để lại sẹo, kỹ thuật mổ từ tính này chính là phương pháp điều trị bệnh phổ biến trong tương lai khi ngày càng có nhiều tổ chức y tế áp dụng thành công.