Miền Tây nổi tiếng với rất nhiều loại đặc sản, hãy cùng điểm qua một vài loại trái cây đặc trưng mà rất dân dã của nơi đây và nếu có dịp ghé thì thưởng thức thử nhé, rất tuyệt đó.
Nội Dung Chính Của Bài Viết
Củ ấu
Củ ấu có tên khoa học là Trapa cochinchinensis, thuộc họ ấu, và ở Việt Nam có các loại ấu trụi, ấu gai, ấu sừng trâu. Tuy gọi là củ ấu nhưng thực chất đây là trái của cây ấu nhé, nhưng vì nó phát triển ngập trong nước và trái khi rụng vùi xuống bùn sâu.
Củ ấu mọc khá nhiều ở miền Tây và là món ăn vặt phổ biến khu vực này. Củ ấu thường gặp nhất là ấu sừng trâu, với củ màu đen, có hai nhánh nhọn trông như cặp sừng trâu. Củ ấu khi luộc ăn ngọt nhẹ, rất bùi, tuy nhiên vỏ khá cứng nên dùng dao để tách cho tiện.
Ngoài ngon miệng, củ ấu cũng được xem là một vị thuốc trong đông y với vị ngọt, tính mát, có thể dùng giải nhiệt, trị mụn nhọt, viêm loét dạ dày. Củ ấu non có thể ăn sống có tác dụng chống nóng chống nắng, giải độc say rượu, trừ rôm sảy.
Các chuyên gia dinh dưỡng cũng đánh giá củ ấu có chứa khá nhiều dinh dưỡng với hàm lượng cao các chất như 3,4g protein, 32,1g chất bột đường, 3,3g đường, 17,6mg can-xi, 0,4mg kẽm, 0,7mg sắt, 0,8mg natri, 468mg kali và khoảng 730 calorie Củ ấu hiện cũng được bày bán khá nhiều dọc các con đường quốc lộ, nên các bạn cũng có thể dễ dàng mua và thưởng thức nhé.
Trái lý
Cây lý có tên khoa học là Rose apple, một loại trái độc đáo của miền Tây. Cây lý thuộc họ mận, cây và lá gần giống như cây mận, hoa màu trắng, nhưng to hơn hoa mận. Trái lý ở một số nước khác như Ấn độ,Indonesia, Malaysia….được trồng và bán khá phổ biến, tuy nhiên ở Việt Nam thì ít bán trên thị trường hơn.
Trái lý có hình tương đối tròn, có màu ửng hồng, phần đầu gần như trái mận, tuy nhiên phần thịt trái lý ít nước hơn trái mận, có vị ngọt và rất thơm, xốp mềm gần như táo, mùi như hoa hồng, vì vậy nên có tên là rose apple. Hạt quả lý rời, lắc kêu như một số loại mận có hạt.
Trái lý ngoài việc sử dụng như một loại trái cây, còn có tác dụng như một vị thuốc dùng chữa một số bệnh về đường ruột. Trái lý ít bán trên thị trường, người dân thường trồng để ăn trong gia đình, vì vậy nếu có người quen nào ở miền Tây, bạn thử tìm hiểu nhé. Trái thường có mùa từ tháng 12 đến tháng 4 hàng năm.
Trái bần
Bần là một loại cây đặc trưng của miền Tây và rất dễ gặp khi nhìn vào các bờ sông, bờ kênh trên cung đường về khu vực đồng bằng sông cửu long này nhé. Cây bần đã trở thành nét văn hóa không thể thiếu và được đưa rất nhiều vào thơ ca, ví như: “thò tay hái trái bần chua, nhớ bông điên điển nhớ mùa cá linh” hay “Ngày anh nhặt trái bần trôi; Nước cuốn tơi bời xao xác hồn hoa; Dòng sông bé dại trong ta; Chua chát rề rà trên nhánh đong đưa; Trái tròn,bông trắng…nắng mưa; Ngọn gió trở mùa đánh rớt ngày xanh; Lá nhiều,yếu ớt…muôn nhành; Giấc mộng không thành nghèo rớt mồng tơi”
Và đúng như những mô tả trong các câu văn thơ, trái bần có vị đặc trưng là chua, trái tròn, dẹp, có màu xanh. Tuy nhiên có nhiều loại bần khác nhau, như bần ổi (bần trứng, tên khoa học Sonneratia ovata), bần chua (tên khoa học Sonneratia caseolaris), bần dĩa (tên khoa học Sonneratia alba). Trong đó bần ổi và bần chua thường được người dân thích hơn. Bần có rất nhiều tác dụng, thông thường nhất là dùng nấu canh chua hoặc làm thuốc. Bần ổi có vị chua thơm, có thể sắc mỏng làm rau ghém, ăn với mắm các cực kì ngon nhé. Bần già có thể chấm muối ăn chơi, hoặc nấu canh chua, vị rất thanh. Lá non và búp của bần có thể làm gỏi hoặc rau sống (vị hơi chát, nhưng ăn quen sẽ thấy ngon). Bần chua thì thường dùng để nấu canh. Quả bần có tính mát, có tác dụng tiêu viêm, giảm đau, có thể dùng giã nát trị bong gân. Bần thường mọc hoang, hoặc cặp các bờ kênh mương trong đất nhà dân, các bạn có thể xin hoặc mua khi có dịp xuống miền Tây nhé.
Trái bình bát
Bình bát là loại cây rất phổ biến ở miền Tây, thường mọc hoang ở ven bờ kênh rạch, chịu được phèn, có tên khoa học là Annona reticulata và thuộc chi Amona ( Na). Trái bình bát dài, có hình tim và có màu vàng khi chín. Tuy cùng họ với na, nhưng bình bát ăn không ngon lắm, khi xanh có nhiều mủ, rất chát, khi chín thì sẽ bớt chát, vị lợ lợ, không ngọt gắt, nhưng mùi thơm khá dễ. Bình bát có rất nhiều hạt, nhưng tỷ lệ thịt khá ít nhé, có thể ăn trực tiếp hoặc đôi khi được dùng làm thuốc. Trái xanh có thể dùng làm thuốc để chưa bệnh tiêu chảy, giun. Hạt, vỏ, thân thì có tính kháng khuẩn rất tốt, có thể dùng sát khuẩn, giảm nhức răng, hay trị cả chí, rận nếu dùng để gội đầu…
Trái chín có thể ăn trực tiếp hoặc nếu muốn ngon, thêm chút đường và dầm với đá ăn khá ngon nhé (tuy nhiên sẽ mất khá nhiều thời gian để nhằn hạt đó). Ăn chín có thể hỗ trợ chữa trị chứng thiếu máu hay chữa được bệnh khí hư huyết trắng ở phụ nữ. Vì bình bát mọc hoang và có rất nhiều ở miền tây, cạnh các bờ kênh rạch, nên các bạn có thể dễ dàng hái và ăn thử nếu có dịp đi về miền Tây nhé. Tuy nhiên, cây có khá nhiều nhựa, nên các bạn cẩn thận nhựa dính vào người, có thể gây kích ứng da nhé.
Trái Quách
Trái quách cũng là một đặc sản miền Tây nhé (mình thấy ở Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng khá nhiều), khi chín thịt bên trong nhìn đen đen xấu xấu nhưng vị rất đặc biệt nhé, ăn thử một lần là nhớ hoài.
Cây quách thuộc chi Limonia, loài acidissima và cao khoảng 7-8m. Trái có đường kính khoảng 5-9cm, rất tròn và treo lủng lẳng trên cành, có xu hướng rũ xuống nên nhìn rất đẹp và trái thường tự rụng khi chín mà không cần leo hái. Khi chín, vỏ trái quách có màu xám trắng, mốc mốc, mùi rất thơm. Vỏ khá cứng và giòn nên thường phải đập vỡ để lấy thịt bên trong. Phần thịt này khi trái còn xanh có màu trắng, nhưng khi chín thì đổi màu 180 độ, từ nâu sậm đến đen đậm luôn nhé.
Trái quách có thể dùng để ăn như một loại sinh tố, hoặc ngâm rượu và làm thuốc. Tuy nhiên, nên đợi trái rụng rồi sử dụng, như vậy trái không bị chín ép, mùi sẽ thơm nồng hơn. Khi quách chính, bửa ra, lấy phần thịt, dầm với đá đường và ăn rất ngon, vị thanh thanh và hơi béo, tuy nhiên hạt cũng khá nhiều và li ti nhé. Điểm gây nghiện của quách đó chính là mùi nồng như lên mùi mật nho lên men khi để quá chín, rất thơm. Ăn trái quách có tác dụng giải nhiệt khá tốt, ngoài ra quách còn thể trị tiêu chảy (đối với trái non), chống táo bón (đối với trái chín), giúp điều hòa tiêu hóa. Quách chín ngâm rượu cũng rất ngon và có tác dụng bổ thận, điều hòa tiêu hóa.
Cây quách thường được trồng lấy bóng râm và ăn trái ở các tỉnh Trà Vinh, Bến Tre, Sóc Trăng…nên nếu có dịp, các bạn có thể xin người dân hoặc mua ăn thử nhé (giá cũng rất rẻ khi bán 5-7 ngàn/trái)
Trái dừa nước
Dừa nước là loại trái chỉ có ở miền sông nước, vì chúng có thể mọc ngập trong nước và trái có hình thù khá lại (không như trái dừa thông thường đâu nhé). Dừa nước mọc rất nhiều ở vùng đất cửa sông ven biển, các rạch miền sông nước Cửu Long hay khu vực có hệ sinh thái bán ngập mặn.
Dừa nước được coi là một loại trái đặc sản miền tây có rất nhiều tác dụng được người dân ưa thích. Dừa nước mọc thành 1 chùm, bao gồm nhiều trái nhỏ gộp lại giống như bông hoa hoặc quả cầu có nhiều gai, có màu nâu sẫm, vỏ khá cứng, thường phải dùng dao để chẻ. Thịt bên trong khi quả chín có màu trắng hơi đục, mềm dẻo, lượng nước có vẻ ít hơn thịt cùi dừa thông thường, có vị ngọt, nhưng không gắt mà rất thanh.
Ngoài sử dụng pha nước uống với đường và đá, dừa nước có thể chế biến thành nhiều món ăn như nấu chè, làm mứt….Dừa nước ngọt thanh, có tính hàn, có thể giúp thanh nhiệt, lợi tiểu, tiêu sưng, tiêu độc…
Trái dừa nước cho quả quanh năm, nhưng nhiều vào tháng 8 đến tháng 10, và hiện được bày bán rất nhiều, kể cả trên TP.HCM nên các bạn có thể dễ dàng mua và ăn thử nhé.